Dni Messiaena 2024 odwołane

Upamiętnienie jeńców wojennych Stalagu VIII A Görlitz w styczniu tego roku wypadnie dużo skromniej niż planowano. Z przygotowywanego Festiwalu Messiaena pozostało tylko jedno wydarzenie. Pamięć o II wojnie światowej jest w Görlitz od wielu lat także ściśle związana z muzyką. 15 stycznia, każdego roku, w historycznym miejscu na terenie byłego obozu jenieckiego Stalag VIII A Görlitz wykonywany jest Kwartet na koniec czasu Oliviera Messiaena, jeden z wybitnych utworów muzycznych XX wieku.

Francuski kompozytor ukończył ten niezwykły kwartet w niewoli, a jego prawykonanie odbyło się w obozie 15 stycznia 1941 roku.
Upamiętnienie tego wydarzenia, a także przywołanie pamięci o 120 000 jeńców wojennych ze stalagu w Görlitz, odbędzie się w styczniu 2024 r. w znacznie skromniejszym wymiarze niż w latach poprzednich. Ze względu na niewystarczające środki finansowe Dni Messiaena Görlitz-Zgorzelec będą musiały zostać odwołane. Koncerty, wystawy, dyskusje i wykłady nie odbędą się, ogłosiło stowarzyszenie Meetingpoint Memory Messiaen.
To naprawdę przykre, ponieważ program nigdy nie był bardziej aktualny, a odniesienia do naszych wschodnich sąsiadów nigdy nie były bardziej widoczne niż w programie tego festiwalu – mówi kierowniczka zarządzająca Alexandra Grochowski.
Między innymi „Kulturkonvent” dla powiatów Bautzen i Görlitz odrzucił w grudniu wniosek o wsparcie. Oznacza to, że zabrakło bardzo istotnego filaru w finansowaniu Dni Messiaena.
Kulturkonvent swoją odmowę tłumaczył między innymi tym, że Meetingpoint Memory Messiaen e.V. otrzymuje finansowanie instytucjonalne od Wolnego Kraju Związkowego Saksonii. W poprzednich latach argumentowano również, że miejsce pamięci, jakim jest były obóz jeniecki, znajduje się obecnie w Polsce, a zatem Okręg ds. Kultury Górne Łużyce-Dolny Śląsk nie jest tu instytucją właściwą.
Oba uzasadnienia są mylące, mówi Frank Seibel, prezes stowarzyszenia Meetingpoint Memory Messiaen e.V. od 2013 r. Finansowanie instytucjonalne z Saksonii jest podstawą całorocznej pracy stowarzyszenia, w tym licznych projektów, seminariów i oprowadzania po terenie miejsca pamięci. Obejmuje ono również organizację Dni Messiaena, ale już nie – honorariów dla artystów, kosztów wyposażenia technicznego związanego z wydarzeniami i innych usług, które są ważne dla realizacji festiwalu. Zatrudniając 11 pracowników, stowarzyszenie wnosi decydujący wkład w funkcjonowanie miejsca pamięci i Centrum, które zostało otwarte w styczniu 2015 roku. Europejskie Centrum Pamięć, Edukacja, Kultura stało się znakomitym przykładem współpracy polsko-niemieckiej pomimo antyeuropejskiej i często antyniemieckiej polityki nacjonalistycznego rządu PiS, podkreśla prezes stowarzyszenia. Wydarzenia styczniowego Festiwalu Muzyki i Historii odbywają się w różnych miejscach obszaru miejskiego Görlitz, a nie tylko w polskim Zgorzelcu.
Finansowanie Dni Messiaena odbywających się w styczniu jest zawsze szczególnie trudne, ponieważ najważniejsze instytucje finansujące dopiero w grudniu decydują o wspieraniu projektów w kolejnych sześciu miesiącach. Dotyczy to Górnołużycko-Dolnośląskiego Okręgu Kulturowego, a także ważnych fundacji na szczeblu krajowym i federalnym oraz Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.
Koncert z udziałem Thilo Dahlmanna i Doriany Tchakarovej zatytułowany Lieder im Wandel (Pieśni w wirze czasu) oraz występ na głos, elektronikę live i wideo live „individua v.1. Veränderte Realitäten” będą musiały w związku z tym zostać odwołane, podobnie jak dyskusja panelowa z udziałem ubiegłorocznego laureata Nagrody Mostu Görlitz-Zgorzelec (Brückepreis) prof. dr. Dietera Bingena, a także prof. dr. Adama Szpaderskiego, dr. Kazimierza Wóycickiego i innych gości na temat „Współczesne pytania do przeszłości”.
Nie uda się również pokazać wystawy fotograficznej ukazującej wojnę w Ukrainie oraz zrealizować nowej edycji wystawy plenerowej poświęconej pracy przymusowej w czasie II wojny światowej.
Niemniej stowarzyszenie zapewni wykonanie kwartetu Messiaena 15 stycznia. 15 stycznia jest punktem początkowym i kulminacyjnym naszej pracy – mówi prezes stowarzyszenia, Frank Seibel. Nie chodzi tu o oddanie hołdu wybitnemu kompozytorowi Olivierowi Messiaenowi. Ale ten utwór muzyczny, ukończony w niewoli, jest szczególną wartością. Kwartet jest jakby 45-minutową medytacją na temat niewoli w obozie jenieckim w Görlitz. W tym muzycznym świadectwie przejawiają się lęk, nadzieja i niezachwiana wiara w Boga.
Źródło: Meetingpoint Memory Messiaen e.V.