Smród zgodny z prawem

„W Polsce stosowanie prawa powoduje smród" – to powiedzenie Roberta Łężnego – burmistrza Zawidowa żyje już swoim życiem. Stanowi komentarz do decyzji o starosty zgorzeleckiego o pozwoleniu na budowę. Na jej mocy tuż pod miastem wybudowano zbiornik o pojemności 7 tys. metrów sześciennych na bioodpady.

Co prawda formalnie znajduje się w Skrzydlicach, czyli wsi w Gminie Sulików. Jak zmierzył jeden z dziennikarzy TVN24 w linii prostej do najbliższych zabudowań Zawidowa jest ok. 350 metrów. Odór fermentujących resztek kukurydzy przywożonych tutaj z biogazowni w Zittau, urywa nosy mieszkańców z obu miejscowości.
Sprawa ma swój początek kilka lat temu, kiedy w niemieckim Zittau uruchomiono biogazownię. Surowcem do wytwarzania metanu miała być kukurydza. Najpierw więc do polskich rolników ruszyli handlowcy kontraktujący tę roślinę. Znajdowali chętnych, bo ceny były przyzwoite. Dalszym krokiem był znalezienie lokalizacji dla kompostowni, gdzie następuje fermentacja odgazowanego półproduktu i zamiana na nawóz. Rzecz w tym, że to co w Polsce jest nawozem, w Niemczech jest odpadem. Utylizacja kosztuje 60 euro za tonę. Nic dziwnego, że inwestor sprawdził stan prawny u sąsiada po drugiej stronie Nysy. Okazało się, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby tam wybudować silos. Oczywiście wszystko było oparte o twardą kalkulację ekonomiczną. Po przejściu procedury poprzedzającej uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę, ruszył z budową. W efekcie późną jesienią 2012 roku w polu opodal szosy wiodącej z Zawidowa do Radzimowa oddano do użytku coś, co ludziom każe oddychać smrodem i stało się kością niezgody pomiędzy lokalnymi samorządami.
Uciążliwe sąsiedztwo
Pierwszym symptomem, że nowy obiekt nie jest mieszkańcom Zawidowa przyjazny, były wielkie, niemieckie cysterny. Ciężkie pojazdy hałasują na dziurawych drogach, jeszcze bardziej pogarszając ich stan. Prawdziwego szoku doznali natomiast wtedy, gdy wiatr powiał ze wschodu. Przyniósł duszący smród. Okazało się, że wąchają efekt fermentacji tysięcy ton przechowywanych „pod chmurką" odpadów kukurydzy. Wzywana policja jak mówi jest bezradna, bo decyzję o pozwoleniu na budowę wydano zgodnie z prawem. Co więcej przy okazji wyszło na jaw, że strona niemiecka ma wszystkie potrzebne zgody na przewożenie przez granicę odpadów z biogazowni. Kolejnym kuriozum jest zapis w umowach pomiędzy rolnikami z Polski a biogazownią. Rolnicy sprzedając kukurydzę zgodzili się, aby część powstałego bioodpadu trafia z powrotem na ich pole. Gromadzony więc w Skrzydlicach „biościek" ma być „ulepszaczem do gleby".
Samorządowe kontrowersje
Starostwo Powiatowe w Zgorzelcu twierdzi, że przed wydaniem pozwolenia na budowę kontrowersyjnego zbiornika w Skrzydlicach nie było podstaw do przeprowadzenia procedury oddziaływania na środowisko. Ponadto ponoć w przypadku środka poprawiającego właściwości gleby, jakim jest efekt śmierdzącej przemiany, prawo dopuszcza przechowywanie go w zbiornikach otwartych. Robert Łężny aż za głowę się łapie. – W przypadku siłowni wiatrowych, których jest negatywne oddziaływanie na środowisko wciąż jest dyskutowane, procedura wydawania zgody trwa latami. Tutaj, gdzie jest ono ewidentne, zrezygnowano choćby z konsultacji społecznych. Czy to, co nie jest nakazane, musi być pomijane? Moim zdaniem komuś w starostwie zabrakło wyobraźni i dobrej woli – mówi burmistrz Zawidowa.
Same straty...
Raczej pewnym jest, że mieszkańcy Zawidowa i Skrzydlic mogą liczyć na śmierdzące atrakcje przez cały rok. Najpierw bowiem niemieckie bioodpady będą się pod ich bokiem „ulepszać", a następnie będą raczyć swoim odorem po rozsianiu na polach. Jest jeszcze jeden aspekt: w Skrzydlicach opodal terenu na którym wybudowano silos, rozwijała się zabudowa jednorodzinna. Można się spodziewać, że teraz atrakcyjność tego miejsca spadnie. Kto bowiem kupi działkę czy gotowy domek śmierdzącym otoczeniu? Mamy więc taką sytuację, że Polacy się spierają a Niemcy pewnie znowu ironicznie powtarzają: „Polnische Wirtschaft".
Janusz Grzeszczuk