Inauguracja festiwalu

15 stycznia 2025 roku w Miejscu Pamięci Stalag VIII A w Zgorzelcu odbyło się tradycyjne wykonanie „Kwartetu na koniec czasu” Oliviera Messiaena – dokładnie 84 lata po jego prapremierze w tym historycznym miejscu. Po raz pierwszy koncert ten nie był kulminacyjnym punktem festiwalu muzyki, historii i sztuki, lecz jego inauguracją, ponieważ drugi etap Dni Messiaena 2025 odbędzie się już 25 kwietnia 2025 roku, oferując wiele inspirujących wydarzeń.

Program festiwalu jest już dostępny na stronie www.messiaen-tage.eu.
Siła sztuki w obliczu kryzysu
„Kwartet na koniec czasu” Oliviera Messiaena to dzieło o niezwykłym duchowym i artystycznym znaczeniu, które uznawane jest nie tylko za jedno z przełomowych osiągnięć w historii muzyki, ale także za żywy symbol siły sztuki, zdolnej budzić nadzieję i podtrzymywać człowieczeństwo nawet w najmroczniejszych chwilach. Jego wykonanie w miejscu premiery, w Stalagu VIII A – miejscu, gdzie dziesiątki tysięcy jeńców wojennych zmagało się z nieludzkimi warunkami – łączy lokalną historię z uniwersalnym przesłaniem. „Ta inspiracja i zdolność sztuki do podnoszenia na duchu były mocno odczuwalne podczas środowego koncertu” – podkreśliła Klaudyna Michalska, kierowniczka festiwalu Dni Messiaena. „Kwartet zajmuje szczególne miejsce w świecie muzyki. Usłyszeć go w miejscu i rocznicy jego premiery, wyobrażając sobie jeńców wojennych w lodowatej styczniowej nocy 1941 roku, głodujących i słuchających dźwięków instrumentów, rozstrojonych przez mróz – to doświadczenie, które nie pozostawia obojętnym” – dodała Michalska.
Międzynarodowa symbolika i potęga dźwięku
Symboliczny był również międzynarodowy skład kwartetu. Muzycy pochodzili z Francji, Polski, Ukrainy i Niemiec. Ta konstelacja stanowi przykład współpracy międzynarodowej mimo trudnej wspólnej historii, szczególnie w miejscu o tak symbolicznym znaczeniu. Artyści Federico Kasik (skrzypce), Nicolas Defranoux (wiolonczela), Robert Oberaigner (klarnet) oraz Michał Francuz (fortepian) stworzyli niezapomnianą atmosferę.
Jedna z uczestniczek wydarzenia podzieliła się swoimi odczuciami: „Każdego roku słucham kwartetu Messiaena w Europejskim Centrum. To już tradycja, że uczestniczę w styczniowym koncercie, i za każdym razem dzieło to brzmi inaczej. Tym razem również mnie poruszyło – w sposób wyjątkowo głęboki.”
Inny z gości dodał: „To był moment zatrzymania się, podróż przez mrok, a jednocześnie wołanie o nadzieję.”
Wyzwania i sukces
Pomimo wyzwań logistycznych, takich jak awaria prądu w Europejskim Centrum Pamięć, Edukacja, Kultura na dwa dni przed koncertem, wydarzenie udało się zrealizować w tym niezwykle ważnym miejscu. „Przygotowania były intensywne i pełne emocji, ale każda minuta wysiłku była tego warta” – powiedziała Alexandra Grochowski, kierowniczka stowarzyszenia Meetingpoint Memory Messiaen e.V..
Uroczyste otwarcie
Wydarzenie to zainaugurowało Dni Messiaena 2025, które odbędą się od 25 do 27 kwietnia w Görlitz i Zgorzelcu. W programie festiwalu znajdą się koncerty, panele dyskusyjne, spotkania literackie oraz warsztaty, które będą ożywiać dziedzictwo Messiaena oraz Stalagu VIII A.
Organizatorem wydarzenia był Meetingpoint Memory Messiaen e.V. we współpracy z Fundacją Pamięć, Edukacja, Kultura. Wśród zaproszonych gości znalazła się m.in. Barbara Klepsch, Saksońska Minister Kultury i Turystyki, która podkreśliła znaczenie współpracy transgranicznej.
Festiwal Dni Messiaena 2025 wspierany jest przez Fundację Sparkasse Oberlausitz-Niederschlesien, Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, Kulturstiftung des Freistaates Sachsen, Fundację Sparkasse Oberlausitz-Niederschlesien, a także miasta Zgorzelec i Görlitz.
Źródło: Meetingpoint Memory Messiaen e.V.